Zaloguj się
Nie tylko człowiek uczy się przez całe życie! Powszechne stwierdzenie o tym, że starszy czy dorosły pies nie może uczyć się nowych rzeczy takich jak sztuczki, czy komendy to tylko mit. Bez wątpienia jednak starzenie się u psów wpływa na nich zdolności poznawcze i fizyczną sprawność, ale to nie znaczy, że trudno nauczyć starego psa czegoś nowego lub wręcz jest to niemożliwe. Podejmuję rękawicę i obalam ten mit!
W jakim wieku psy się uczą?
Psy uczą się przez całe życie! Do nauki nowych komend czy sztuczek nie potrzeba zatem określonego wieku psa. Klienci często pytają, od jakiego wieku można zacząć uczęszczać z psem na zajęcia grupowe – im szybciej, tym lepiej 🙂 Jednak wiek nie powinien być ograniczeniem przed rozpoczęciem nauki.
Oczywiście dużo łatwiej trenuje się ze szczeniakiem. Efekty osiągamy szybciej, więc praca nad zachowaniami jest dużo przyjemniejsza. Jednak jeśli nie będziemy wzmacniać konkretnych zachowań już w dorosłym życiu psa, to najzwyczajniej w świecie je zapomni. Dlatego trenować możemy dorosłym psem, a nawet z seniorem. Natomiast to, jak długo dorosły pies będzie się uczył nowych rzeczy, zależy od wielu czynników. Bo dlaczego stary pies miałby się czegoś nie nauczyć?
Uczenie seniora nowych umiejętności może mieć też wiele zalet! Starsze psy szybciej odnajdują się w nowych sytuacjach, bo mają na swoim koncie więcej doświadczeń.
Chociaż niektóre dorosłe psy mogą uczyć się wolniej niż te młodsze, nie należy rezygnować z ich treningów. Na pewno potrzebujesz trochę więcej czasu, aby starszy pies zdążył zapamiętać dane ćwiczenie, ale to nie znaczy, że nie można. Psy potrafią się uczyć, mając 5,6 czy nawet 10 lat. Wspieranie ich pamięci poprzez naukę nowych komend, jest jak dla starszego człowieka rozwiązywanie krzyżówek – po prostu ćwiczy ich mózg!
Jednak każdy pies ma indywidualny tryb nauki. Dlatego to ile zajmuje psu nauczenie się jakiejś konkretnej rzeczy, może się od siebie różnić pomiędzy psami. Nauczenie 7-letniego psa sztuczek może się różnić od tego jak będziemy uczyć 12-latka. Zależy to m.in. od wcześniejszych doświadczeń treningowych czy już zdobytych umiejętności. Każdy, kto ma psa, wie jednak, że satysfakcja z tego jak nasz psiak się czegoś nauczy, jest wyjątkowa!
Czy pies kiedyś przestaje się uczyć?
Szukając odpowiedzi na to pytanie, natknęłam się na badanie naukowe, przeprowadzone przez grupę naukowców z Wiednia. Przebadali oni 95 psów rasy Border Collie w różnym wieku (od 5 miesięcy do 13 lat). Border Collie są uważane za psy o niezwykłej umiejętności uczenia się, zatem większość z przeprowadzonych testów nie była dla nich problemem. Psy ze swoimi opiekunami przychodziły na zajęciach, gdzie w warunkach laboratoryjnych starsze psy były poddawane różnym zadaniom – jednym z nich było np. wybranie abstrakcyjnych obrazów na ekranie dotykowym. Te obrazy były wyświetlane w parach: obraz o skojarzeniu pozytywnym i o skojarzeniu negatywnym. Jeśli pies wybrał obraz o skojarzeniu pozytywnym – otrzymywał nagrodę. Starsze psy wymagały większej ilości powtórek.
Wnioski z tego badania wykazały, że starsze psy uczyły się wolniej od tych młodszych i potrzebowały większej ilości prób. Jednak to nie zdyskwalifikowało ich w przebiegu badania. Nadal zapamiętywały i uczyły się, jednak w wolniejszym tempie. Podobnie jak u ludzi, którzy mają już swoje nawyki i przyzwyczajenia – trudno im zbudować nowe. W tym badaniu jest jeszcze jedna dobra informacja dla starszych właścicieli psów. Nie stwierdzono różnic w pamięci długotrwałej u psów, które miałyby związek z ich wiekiem. Dlatego nawet kilkuletniego psa nowych sztuczek można uczyć bez przeszkód!
Wiele osób zadaje sobie pytanie, czy jest sens adoptować starszego psa, bo to przecież niewiele go już nauczymy. W schroniskach można spotkać naprawdę wiele psiaków, które mimo wieku uczą się w zawrotnym tempie. Niestety, starsze psy tracą dom, bo nie są już małe i słodkie tak jak jeszcze kilka lat temu. Sama mam blisko 12-letnią mopsiczkę, której historia mrozi krew w żyłach. Jest z nami od 2 lat i dzięki solidnej pracy, naprawdę wiele nowych rzeczy zdążyła się już nauczyć.
Pamiętajmy również, że jeśli chcemy uczyć sztuczek dorosłego psa, to muszą one być dostosowane do jego możliwości. Jednak zawrotne piruety to nie wszystko! Zdobywanie nowych kompetencji społecznych w kontaktach z innymi psami czy ludźmi to też uczenie się. Dlatego kiedy zgłaszają się do mnie właściciele psów i pytają, “czy można jeszcze czegoś nauczyć kilkuletniego psa?” z entuzjazmem odpowiadam, że tak!
Jak trenować ze starszym psem?
Uczenie starego psa wymaga sporo pracy w nas samych. Musimy zmierzyć się z własnymi ambicjami, zachować cierpliwość i bacznie obserwować swojego czworonoga. Oprócz tego, żeby nauczyć starego psa nowych umiejętności, musimy mieć ogrom zrozumienia, ponieważ zapamiętywanie idzie mu dużo wolniej niż młodym psom. Dorosłe psy szybciej się męczą i frustrują, więc będą potrzebowały krótszych sesji treningowych i odpowiednich do tego warunków. Jednak w każdym wieku można nauczyć psa, chociażby komendy: ‘siad’, ‘podaj łapę’ czy ‘leżeć’.
Jako opiekunka 12-letniej mopsiczki, podzielę się z Tobą kilkoma wskazówkami jak trenować ze starszym psem:
- Nie stawiaj sobie i psu zbyt wysokich wymagań – ucząc starego psa sztuczek możemy go szybko do tego zniechęcić poprzez nieodpowiednie poprowadzenie treningu. Dlatego ważne jest, aby poprzeczkę ustawić psu nisko. Chcąc nauczyć go np. sztuczki ‘akuku’, nie wymagaj od niego po pierwszym treningu reakcji od razu na hasło słowne. Warto wybrać sobie temat nauki nowych umiejętności, czy to będą sztuczki, czy może coś pomocnego na co dzień w życiu z psem?
- Zadbaj o to, by trening był dla seniora przyjemnością – często właściciele psów starszych skupiają się na tym, by nauczyć go jakiegoś zachowania. A dla psa trening ma być przede wszystkim przyjemnością i wspólnie spędzonym czasem z opiekunem. Starsze psy reagują często frustracją na zbyt wymagający trening, pamiętaj o tym!
- Przygotuj solidne nagrody – motywacja w treningu jest najważniejsza! Dorosłe psy mogą być bardziej wybredne jeśli chodzi o jedzenie, dlatego pamiętaj o przygotowaniu takich nagród, jakie pies lubi najbardziej. Ulubiona zabawka czy smakołyki? Każdy pies ma swoją preferencję i tutaj dobrze by było ją uwzględnić!
- Ćwiczenia podziel na malutkie kroczki – oczywiście każdy z nas by chciał, żeby pies po kilku próbach już zapamiętał sekwencję ćwiczenia i bez trudu powtarzał ją w każdych warunkach. Jednak to tylko pobożne życzenia i o ile młode psy dużo łatwiej odnajdują się w treningu, o tyle starszaki potrzebują niektóre elementy sztuczek powtórzyć więcej razy lub po prostu podzielić je na mniejsze części. Wyobraź sobie, że chcemy nauczyć starego psa sztuczki ‘kółeczko’. Docelowy efekt jest taki, że pies na hasło ma zrobić obrót wokół własnej osi. Z młodym psem zaczęłabym ten trening od naprowadzenia go za pomocą gestu dłoni, natomiast dla mojej mopsiczki, która ma problemy ze stawami i oczami, podążanie wzrokiem za moją dłonią byłoby bardzo trudne! Podzieliłabym to ćwiczenie więc na mniejsze części i zaczęłabym od nauki podążania za ręką ze smakołykiem. Dopiero potem można przejść do etapów tego konkretnego ćwiczenia. Nauka starszych psów idzie wolniej, ale bardziej satysfakcjonująco!
- Nastrój psa w treningu ma ogromne znaczenie – w przypadku psa starszego częściej miewają one gorsze dni. Do nauki nowych umiejętności potrzebny jest również dobry nastrój. Jeśli więc widzisz, że Twój senior danego dnia nie czuje się najlepiej – odpuść trening, w końcu starszy pies też ma prawo wyboru.
Czy trudno nauczyć starszego psa czegoś nowego? I tak i nie. Myślę, że recepta na to, jest ukryta nie tylko w samym psie, ale też w nas 🙂 To jak podejdziemy do ćwiczeń, jaką mamy relację z psem, jak go nagradzamy – wszystko tutaj ma znaczenie.
Na jakie aspekty zwracać uwagę przy treningu z psim seniorem?
Chcąc nauczyć sztuczek dorosłego psa, musimy wziąć pod uwagę kilka ważnych kwestii. Po pierwsze zdrowie – w przypadku niektórych psów, które chorują przewlekle np. na demencję, doznały urazów mechanicznych, to zanim zdecydujemy się na rozpoczęcie z nim treningów, trzeba sprawdzić, czy mu nie zaszkodzą. Starsze psy potrafią się szybciej zmęczyć lub dawać oznaki bólu niż młodziaki. Dlatego ich komfort powinien być na pierwszym miejscu.
Po drugie dostosuj ćwiczenia do możliwości psa – w przypadku psa seniora, który w dodatku jest niewidomy, możemy zapewnić mu różne formy ćwiczeń. Szczególnie te skupione na węchu będą istotne. Wszelkiego rodzaju maty węchowe, kule węchowe, tory ze smaczków czy nawet profesjonalny nosework sprawdzą się idealnie.
I po trzecie zwracanie uwagi na sygnały, jakie wysyła nam pies. Komunikacja w treningu z psem seniorem jest kluczowa, bo dzięki niej możemy zauważyć kiedy pies nie chce już ćwiczyć, albo kiedy jest wyjątkowo zaangażowany. Odpowiadanie na te sygnały i odpowiednie poprowadzenie treningu, to też jeden z elementów, które znacząco przyśpieszą naukę psa. Zwróć uwagę na to, czy pies odwraca od ciebie głowę, odchodzi, a może ucieka w zachowania zastępcze np. węszenie? To sygnały, które mogą świadczyć o tym, że Twój pies nie chce już ćwiczyć. Dorosły pies ma próg tolerancji na niekomfortowe sytuacje nieco niżej niż szczeniak, który dopiero co się adaptuje w różnych okolicznościach.
Trening starszego psa – zwróć uwagę na jego możliwości ruchowe
Szkolenie starszego psa jest nie lada wyzwaniem, szczególnie wtedy, kiedy jego zdrowie nie jest w najlepszej kondycji. W takiej sytuacji kiedy Twojemu psu coś dolega, koniecznie skontaktuj się ze swoim lekarzem weterynarii przed rozpoczęciem treningów. Nawet niewinna nauka sztuczek dla psiego seniora może skończyć się urazem, który osłabi zarówno jego psychikę jak i kondycję fizyczną.
Pamiętaj również o tym, aby miejsce, w jakim uczysz psa nowych sztuczek, było odpowiednio zabezpieczone. W warunkach domowych nie rób tego na panelach czy płytkach, po których senior będzie się ślizgał, jak łyżwiarka na lodzie. Bardzo łatwo o kontuzję na takiej powierzchni. Świetnie sprawdzi się dywan, trawa, piankowe puzzle – coś co będzie stabilne i nie doprowadzi do niepotrzebnego upadku. Jeśli trenujesz na dworze, to pamiętaj o sprawdzeniu, czy nie ma dookoła dziur w ziemi – wystarczy, że psiak wejdzie nogą w taką dziurę przy większej prędkości i uraz murowany!
A Ty uczyłeś kiedyś sztuczek psa seniora?
Źródło: Lisa J. Wallis, Zsófia Virányi, Corsin A. Müller, Samuel Serisier, Ludwig Huber, Friederike Range. Wpływ starzenia się na uczenie się dyskryminacji, logiczne rozumowanie i pamięć u psów domowych. WIEK, 2016; 38 (1) DOI: 10.1007/s11357-015-9866-x
