Pies w nauce
Matylda Matusiak
10 lutego 2023

Czy każdy pies może pracować w tym obszarze? Jakie cechy powinien posiadać pies do dogoterapii? Czy rasa ma znaczenie?

W ostatnich latach dogoterapia prężnie rozwija się w Polsce. Ze względu na brak regulacji prawnych określających ten zawód wiele osób decyduje się na pracę z psem w tym obszarze. Jednakże, nie zawsze słusznie. Nie każdy pies lubiący kontakt z człowiekiem będzie sprawdzał się w dogoterapii. Pies musi czuć się komfortowo w nowych miejscach, musi umieć pracować w dużych rozproszeniach i z nowymi osobami, a zarazem być opanowany oraz skupiony na człowieku.

Cechy psa terapeutycznego

Wybór odpowiedniego osobnika do pracy w charakterze psa dogoterapeuty jest kluczowy. Dzięki temu zajęcia mogą być prowadzone w sposób bezpieczny z zachowaniem dobrostanu zwierzęcia. Czworonóg powinien cechować się łagodnością, zrównoważonym charakterem, radością w kontakcie z człowiekiem, ufnością wobec obcych osób, dobrze odnajdywać się w nowych miejscach, wykazywać spokojem w niecodziennych sytuacjach, cierpliwością oraz mieć dużą motywację do pracy z człowiekiem i nie tylko swoim opiekunem. Psy terapeutyczne powinny lubić kontakt z nowopoznanymi osobami, odnajdywać się w sytuacjach stresowych, muszą czuć się swobodnie i bezpiecznie w nowym otoczeniu. Oczywiście są to jedynie predyspozycje, które można rozwinąć z pomocą przewodnika. Odpowiednia socjalizacja i dostosowanie planu pracy pod psa, pomagają mu na odnalezienie się w tym kierunku pod warunkiem, że pies posiada określone cechy charakteru. Psy nieodpowiednio wyselekcjonowane do pracy w tym obszarze będą narażone na stres, który w dłuższej perspektywie czasu może wywoływać u zwierzęcia zaburzenia behawioralne a nawet zdrowotne. Przymuszanie psów o nieodpowiednich cechach do dogoterapii może nieść wielkie niebezpieczeństwo również dla pacjentów/klientów. Często pracuje się z dziećmi, które są mniej delikatne dla zwierząt, głośniejsze oraz bardziej energiczne, psy niepewne, wycofane mogą zastosować strategie obrony w nieprzewidywalnych dla nich sytuacjach np. pogryzienie. Dlatego każdy zespół – człowiek i pies powinni być certyfikowani oraz odpowiednio wykształceni w kierunku dogoterapii.

Duży czy mały? Jasny czy ciemny? Krótka sierść czy długa?

Zarówno duży pies jak i mały mają zalety i wady, jeśli chodzi o pracę w dogoterapii. Psy duże np. labradory łatwiej potrafią się witać z pacjentami, ponieważ ludzie nie muszą się do nich schylać lub są w stanie położyć głowę na ich kolanach. Zazwyczaj są bardziej spokojne niż psy ras małych, mniej ruchliwe, dużo częściej wolą poleżeć i poobserwować przestrzeń. Również praca w treningu jest dużo wygodniejsza z większym psem, bo nie trzeba ciągle się do niego schylać. Jeśli chodzi o psy małe jest im trudniej dosięgnąć do pacjenta, natomiast bez problemu wejdą na kolana, łóżko czy wózek, w przeciwieństwie do dużych psów. Małe psy dużo lepiej sprawdzają się do osób, które w jakiś sposób obawiają się psów. Dzięki swojemu małemu rozmiarowi, wyglądają na bardziej łagodne i w szczególności dzieci dużo chętniej wchodzą z nimi w kontakt. W mediach bardzo często przedstawiany jest obraz psa dogoterapeutycznego jako dużego, jasnego psa. Istnieje publiczna opinia, że jasne psy wyglądają na dużo łagodniejsze i budzące mniej obaw u obcych osób. Jednakże, nie oznacza to, że psy o ciemnych maściach nie wzbudzają równie dużego zaufania i radości na twarzach klientów. Duże znaczenie ma, jak przewodnik przedstawi i zaprezentuje psa, również można korzystać z kolorowych akcesorii, które pomogą przełamać pierwsze lody. Długość sierści ma znaczenie ze względu na utrzymanie jej w czystości na każde zajęcia. Rasy długowłose wyglądają zjawiskowo, ale trzeba poświęcić dużo więcej czasu na pielęgnację. Także niektórym pacjentom, szczególnie młodszym zdarza się pociągnąć za długą sierść co może sprawić dyskomfort psu, dlatego przewodnik powinien stale monitorować sytuację. Jednakże wiele osób chwali sobie długą sierść ze względu na odczucia w dotyku oraz wizualny wygląd takiego psa.

Rasa a predyspozycje

Wbrew powszechnej opinii nie ma rasy stworzonej do pracy w dogoterapii. Są rasy, u których jest większe prawdopodobieństwo wystąpienia cech korzystnych do pracy w tym zakresie. Jednakże, o przydatności przeważają cechy osobnicze, a nie sama rasa. Najpopularniejszymi rasami psów wykorzystywanymi w obszarze dogoterapii według literatury są:

Najczęściej użytkowane są retrievery, ponieważ wykazują dużą podatność na szkolenie i chęć współpracy. Kładziono nacisk na selekcję osobników łagodnych, o niskiej pobudliwości oraz wysokiej socjalności ze względu na ich tryb pracy. Mimo wszystko przynależność szczenięcia do określonej rasy nie daje gwarancji o przyszłych cechach korzystnych do dogoterapii, ale zwiększa ich prawdopodobieństwo wystąpienia. Wybierając rasę powinno kierować się dopasowaniem do przewodnika, jego trybu życia i potrzeb, a nawet charakteru. Zgrany zespół to podstawa! Każda rasa ma swoje atuty, dlatego decydując się na daną rasę warto wczytać się w jej historię, użytkowość i predyspozycje. Warto poznać charaktery rodziców czy nawet całej linii, często rzutują one o przyszłych predyspozycjach szczenięcia. Doświadczony hodowca będzie w stanie pomóc przyszłemu przewodnikowi wybrać szczenię, które będzie do niego najbardziej pasowało.

Czy pies terapeutyczny musi być rasowy?

Nie! Aczkolwiek dużo rzadziej wykorzystuje się psy nierasowe do dogoterapii. Wynika to z faktu, że nie wiemy jakich danych cech charakteru możemy spodziewać się po osobniku, którego rodziców nie znamy lub są domniemanego pochodzenia. Jednakże często mieszanki niektórych ras odnajdują się w tej pracy. Zaleca się, żeby wiedzieć przynajmniej jakie charaktery mieli rodzice. Często psy schroniskowe, adopcyjne czy znajdy są dyskwalifikowane ze względu na niewiadomą przeszłość. Nie ma pewności jakie doświadczenia nabyły psy, ani jak został przeprowadzony okres socjalizacji, przez to jest mniejsza pewność przewidywania zachowań psa podczas zajęć i kontaktu z pacjentami. Niektórych doświadczeń nie jesteśmy w stanie odpracować w stu procentach, mowa tu o traumatycznych przeżyciach czworonoga. Mimo wszystko, jeśli pies odnajduje się w pracy z obcymi osobami i w nowych miejscach, a jednocześnie sprawia mu to radość nie musi posiadać rodowodu, aby być certyfikowanym psem terapeutycznym.

Skąd mam widzieć, czy mój pies ma odpowiednie cechy?

Większość organizacji nadających uprawnienia dogoterapeutyczne zaleca, aby pies podchodzący do egzaminu czy testów miał ukończone przynajmniej dwa lata. Takie standardy są wprowadzone, aby młode psy i szczeniaki nie pracowały za wcześnie, ponieważ nie są jeszcze gotowe psychicznie oraz nadal kształtuje się ich charakter. Często młody wiek jest bardzo mylny co do cech psa, ponieważ spora część szczeniąt naturalnie szuka kontaktu z człowiekiem, a jako dorosłe psy nie mają takiej potrzeby. Pies posiadający odpowiedni wiek może podejść do testów sprawdzających naturalne predyspozycje do pracy w dogoterapii. Jeśli zda je pozytywnie, zespół może udać się na kurs, który przygotuje ich do pracy z przyszłymi pacjentami/klientami. Po zdaniu egzaminu pozytywnie, zespół może już zacząć pracować w zawodzie. Nie zapominajmy również, że pies pracujący w dogoterapii jest zobowiązany do odnawiania swojej certyfikacji, co pewien czas oraz powinien stale się doszkalać. Dlatego wprowadzono określone standardy, ponieważ niektóre czworonogi wypalają się zawodowo i dalsza praca nie jest dla nich wskazana.

Zgrany zespół

Nie zapominajmy, że niezmiennie dogoterapeutą jest człowiek a nie pies. Zwierzę samo w sobie nie przeprowadzi terapii i nie osiągnie poprawy nastroju czy stanu zdrowia pacjenta. Zwierzę w terapii ma za zadanie motywować pacjenta do pracy i pomagać przełamywać barierę z nową, obcą osobą jaką jest terapeuta. Nawet pies z najlepszymi cechami do pracy w dogoterapii bez odpowiedniego poprowadzenia przez przewodnika, nie będzie w stanie efektywnie wspierać pacjentów. Dlatego tak istotne jest rozumienie swojego psa oraz umiejętność wspierania go w trudnych dla niego sytuacjach, a nawet przewidywanie ich. Odpowiednie ułożenie i przeprowadzanie zajęć będzie redukowało stres oraz wpływało na zachowanie dobrostanu zwierzęcia. Zgrany zespół opiera się przede wszystkim na wzajemnym szacunku i zaufaniu obu stron.

Podziel się Facebook