Zaloguj się
Znajomość sygnałów wysyłanych przez psa jest kluczowym elementem do skutecznej komunikacji. Zachowania agresywne również występują w repertuarze sygnałów wysyłanych przez psy, dlatego warto wiedzieć, jak wyglądają oraz co oznaczają. Komunikaty psa mogą być różne ze względu na rasę, charakter czy cechy osobnicze. Jeśli chcesz umieć rozpoznawać i interpretować psie sygnały to serdecznie zapraszamy do artykułu.
Właściciele psów nie zawsze zdają sobie sprawę, że zachowania agresywne zwierząt często zaczynają się od delikatnych sygnałów. Jeśli one nie działają, psy przechodzą na silniejsze, bardziej dosadne komunikaty. Psy poprzez zachowania agresywne dążą do zahamowania konfliktu, a nie jego pogłębienia. Oczywiście, jeśli rozpoznawanie sygnałów jest błędne lub bagatelizowane, psy potrafią z czasem przechodzić od razu do ataku, prezentują częściej groźby i zastraszanie. Agresja u psa może wynikać z wielu powodów, sytuacji, dlatego warto być świadomym, jakie są oznaki agresji u psów i z czego one wynikają.
Czym są zachowania agresywne?
Zachowania agresywne, zwane również agonistycznymi są to zachowania konkurencyjne, związane z walką, nieprzyjazne, wykazywane przez zwierzę w sytuacji, gdy czuje się niepewnie lub zagrożone. Zachowania te komunikują gotowość do stanięcia w obronie własnych zasobów tj. terytorium, prawo do rozmnażania, dostęp do pokarmu, prawo do poczucia bezpieczeństwa. Zachowania te przyjmują formę grożenia lub bezpośredniego ataku przeciwko innemu zwierzęciu do momentu rozwiązania sytuacji (np. okazanie uległości jednej ze stron, ucieczki czy rezygnacji). Mają one na celu zwiększenie dystansu między osobnikami.
W zachowaniach agonistycznych wyróżniamy sygnały uspokajające oraz agresywne. Zachowania nazywane sygnałami uspokajającymi należą do zachowań, które mają charakter sygnałów powstrzymujących (cut off signals). Występują one w komunikacji, aby zapobiec narastaniu agresji. Powodują one zmniejszenie napięcia pomiędzy osobnikami, ale także powodują obniżenie własnego napięcia, czyli zwiększenie komfortu osobnika. Dlatego istotne są sygnały stresu u psów w komunikacji, ponieważ bagatelizowane mogą prowadzić do pojawienia się zachowań agresywnych.
Drabina agresji u psów
Jest to graficzna forma przedstawienia sygnałów wysłanych przez psy, które świadczą o dyskomforcie i prośbie o zwiększenie dystansu czy też o zakończeniu interakcji. Zazwyczaj dostrzegane są ostatnie szczeble drabiny agresji, a ignorowane lub niezauważane są te delikatne, subtelne, które już świadczą o stresie. Wychwycenie początkowych komunikatów może zapobiec agresji. Drabina zaczyna się od delikatnych sygnałów stresowych inaczej sygnałów uspokajających, które z czasem przechodzą w zachowania agresywne o coraz większym natężeniu, na samym szczycie mamy atak psa, który również może mieć różny stopień. Ugryzienie może być zahamowane, niezahamowane, ugryzienie z potrząsaniem. Zależy to od sytuacji i od emocji, do jakich został doprowadzony pies.
Nie każdy pies będzie idealnie prezentował wszystkie sygnały, które są opisane w drabinie agresji. Jest to uproszczona forma, która niesie przekaz, że psy komunikują się od delikatnych do mocnych sygnałów. Każdy pies jest inny i swoim repertuarze zachowań będzie mógł prezentować sygnały w różny sposób lub w innej kolejności. Relacja pies-człowiek pomaga na poznanie swojego czworonoga i zaobserwowanie jego sposobu komunikacji, natomiast na to również potrzeba czasu. Jednakże różne metody wychowawcze mają wpływ na to, w jaki sposób pies się komunikuje. Jeśli pies jest karcony za przejawianie sygnałów agresywnych, może zahamować poszczególne “etapy drabiny agresji” i w ostateczności atakować bez sygnału. Czyli np. pies był karcony za warczenie, przez co w przyszłości nie będzie warczał przed wykonaniem ataku. Ponowne wprowadzenie komunikowania się delikatniejszymi sygnałami jest bardzo trudne i czasochłonne, dlatego nie powinniśmy reagować agresją, ponieważ to nie jest to zapobieganie konfliktom a zahamowanie sygnałów. Może nam się wydawać, że pies nie ma z czymś problemu, ponieważ unika sygnalizacji subtelnymi komunikatami, a tak naprawdę jest bardzo zestresowany i prosi o dystans drugiego osobnika/osobę.
Typy agresji u psów
Przyczyn agresji psa jest wiele. Może wynikać ze wzmocnień życiowych, przeżyć traumatycznych czy wyuczonych strategii radzenia sobie w danych sytuacjach. Istnieją różne rodzaje agresji i z każdą powinno pracować się w inny sposób, najlepiej z osobą, oferującą profesjonalną pomoc.
Według Feddersen-Petersen („Hundepsychologie”, 2013) wyróżnia się:
- Agresja w obronie własnej,
2. Agresja łowcza,
3. Agresja wynikająca z braku możliwości wyjścia z danej sytuacji,
4. Agresja rywalizacyjna,
5. Agresja w obronie terytorium,
6. Agresja jako „pokaz sił”,
7. Agresja grupowa,
8. Agresja wynikająca z frustracji.
Agresja lękowa u psów czy inne jej rodzaje mogą objawiać się na różne sposoby, poprzez różne formy komunikacji. Każdy przypadek jest inny, dlatego warto zasięgnąć indywidualnej konsultacji zoopsychologa w celu ustalenia planu pracy.
Czy każdy pies przejawia agresje?
Tak, ponieważ zachowanie agresywne psa jest normalnym elementem psiej komunikacji. Oczywiście, jeśli zachowania są adekwatne do sytuacji np. jeden pies jest bardzo intensywny w stosunku do drugiego w komunikacji (skacze, podgryza, goni, nie daje przestrzeni) i zachowania deeskalacyjne nie działają, to pies ma prawo przejść do zachowań agresywnych, które w bardziej dosadny sposób zakomunikują prośbę o zwiększenie dystansu. Jeśli psy wykazujące agresję, prezentują ją w sytuacji zobaczenia tylko psa lub człowieka, powinny być przepracowane jego reakcje, aby zmienić agresywne zachowanie. Także zawsze trzeba patrzeć na kontekst oraz całokształt sytuacji. Często, gdy sygnały uspokajające u psów są ignorowane, próbują one sobie radzić agresją w trudnych sytuacjach. Więc zmiana zachowania leży również w rozumieniu komunikatów swojego psa.
Metody zapobiegania agresji
Agresja u psów może przyjmować różne formy, a zrozumienie jej podstaw jest kluczowe dla skutecznego zapobiegania konfliktom. Podstawą jest unikanie stresu, jeśli zwierzę jest przyparte do muru, najzwyczajniej w świecie się broni. Często agresja wynika z błędów w pracy z psem lub metod wychowawczych, ale także potrzeb i zdrowia np.:
- Odbieranie rzeczy “na siłę”,
- Nie szanowanie przestrzeni i komfortu psa (głaskanie psa, gdy śpi),
- Wykonywanie zabiegów „na siłę” (obcinanie pazurów, zabiegi weterynaryjne),
- Brak socjalizacji w okresie do 4 miesiąca,
- Nadmierna (przeważnie siłowa) kontrola,
- Brak kontroli zachowań i konsekwencji,
- Brak zasad – miejsca, dostępności stref, zasad podczas spacerów,
- Braki w szkoleniu z wykorzystaniem pozytywnego wzmocnienia,
- Szkolenie głównie oparte o negatywne wzmocnienie,
- Przestrach, traumatyczne doświadczenie (agresja lękowa),
- Brak zaspokojenia potrzeb,
- Wpływ bólu, choroba np. choroba tarczycy,
- Niewłaściwa dieta, różnego rodzaju alergie,
- Brak możliwości swobodnej komunikacji np. krótka smycz,
- Doświadczenia u hodowcy – np. karmienie, trening, zabiegi,
- Brak wiedzy na temat komunikacji: sygnałów dyskomfortu, sygnałów stresu, poziomów dyskomfortu i agresji,
- Genetyka (lękliwość wrodzona),
- Kastracja wykonana u psów lękliwych.
Jeśli chcesz się więcej dowiedzieć na temat agresji oraz jak rozumieć i pracować z nią zapraszamy na kurs Terapia Psów Agresywnych, gdzie otrzymasz ogromną dawkę wiedzy. Kurs jest oparty na filmach podczas, których widać komunikaty oraz strategie na radzenie sobie z zachowaniami agresywnymi.
